Cinsel Şiddete Maruz Bırakıldığımı Nasıl Anlarım?

-Bu yazıda cinsel şiddet üzerine bilgilerle ve anlatılarla karşılaşacaksınız. Bu bilgilerin üzerinizde çeşitli etkileri olabilir veya şiddete dair hafızanızı tetikleyebilir.*

Cinsel saldırıdan sonra, kafa karışıklığı, öfke, üzüntü veya korku hissetmek olağandır. Nasıl tepki vereceğinizi bilmiyor olabilirsiniz. Bunların hiçbiri daha önce yaşanmamış şeyler değildir. 

Bir saldırıdan sonraki saatler ve günlerde deneyiminizi daha iyi anlayabilmek için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır. Örneğin, cinsel saldırı muayenesi yaptırmak isteyip istemediğinize karar verebilirsiniz. Böylece biraz daha kontrolde hissedebilirsiniz. Resmi bir muayene kaydı, gelecekte polise şikâyette bulunmak isterseniz işinize yarayabilir.  

Sonuç olarak, bundan sonra ne yapacağınıza dair seçim sizindir. Neye karar verirseniz verin, yalnız değilsiniz.

Bu yazıda paylaşılan kılavuz, güvenilir destek ve kaynak bulmanıza yardımcı olabilir. Ayrıca, ileride ne yapmak istediğinize karar vermenize yardımcı olacak soruları yanıtlamanıza destek olabilir.

Yaşadığımın cinsel saldırı olup olmadığını nasıl anlarım?

Cinsel saldırı sonrası aklınızda birçok soru olabilir. Bu soruların başında “cinsel saldırıya mı uğradım?” gelebilir.

Cinsel eyleme dair onayınızın eylemin bütününe ve özgürce verilip verilmediğini belirlemek, neler olduğunu daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir.

Aşağıdaki soruları göz önünde bulundurmanız da deneyiminizi anlamlandırmanız için faydalı olabilir.

Onay verebilecek yaşta mıydınız?

Çoğu ülkede cinsel ilişkiye onay verebilmenin yasal bir yaşı vardır. Türkiye’de bu yaş 18’dir.

Onay yaşı ya da rüşt yaşı, kişinin başka bir kişiyle cinsel ilişkiye girmeye yasal olarak onay verebileceği en küçük yaştır.

Bu yaşın altındaysanız, Türkiye’de ‘reşit olmayan’ sayılırsınız. Bu, bir yetişkinle cinsel ilişkiye yasal olarak rıza gösteremeyeceğiniz anlamına gelir. Başka bir deyişle, onay vermiş olsanız bile onayınızın yasal olarak bir karşılığı yoktur. 

Türkiye’deki yasalara göre bir çocuk ya da genç; bir yetişkinle cinsel ilişkiye onay verse bile bu cinsel saldırıdır çünkü reşit olmayanlar yetişkinlerle cinsel ilişkiye yasal olarak onay veremezler.

Onay verme ehliyetiniz var mıydı?

Cinsel eyleme onay veren herhangi bir kişi, verdiği onayın geçerli olabilmesi için fiil ehliyetine** sahip olmalıdır. Fiil ehliyetiniz yoksa verdiğiniz onay yasal olarak geçerli değildir.

Uyuşturucu maddenin veya alkolün etkisi altında olan kişilerin karar verme ve verdiği kararların sonucunu kavrama kapasitesi azalmış olabilir. Uyuşturucu madde etkisi altında olan bir kişi, baskı veya zorlama olmadan özgürce ve bilinçli kararlar verebildiği sürece onay verebilir. Madde etkisi altında olmanın bazı belirtileri şunlardır:

• Konuşmada bozukluk, anlamsızlık, tutarsızlık
• Yürürken tökezleme veya sallanma
• Abartılı duygu ifadeleri ve jestler

Fiil ehliyeti elinden alınan biri onay veremez. Fiil ehliyetsizliğinin bazı belirtileri şunlardır:

• Tutarsız konuşmak
• Yardımsız yürüyememek
• Haftanın hangi günü olduğunu veya nerede olduğunu bilememe gibi kafa karışıklığı durumları
• Bayılmak

Başka bir biçimde fiil ehliyeti olmayan insanlar, örneğin zihinsel engelli kişiler, deneyimlerini etraflıca anlayamayabilirler. Bu durumda cinsel ilişkiye onay veremezler.

Sizin geçerli bir onayınız olmaksızın size karşı gerçekleştirilen herhangi bir cinsel temas; cinsel saldırı teşkil edebilir.

Onayınızı özgürce mi verdiniz?

Onay; açık ve sözlü yapılan bir anlaşmadır. Onay tereddüt olmadan, hevesle verilmelidir.

Herhangi bir biçimde tehdit ediliyorsanız, onay veremezsiniz. Kaba kuvvetle, manipülasyonla veya zorlamayla tehdit edilerek verilen her bir “onay” istem dışıdır, geçersizdir.

Zorla alınan onaydan sonra gerçekleşen cinsel temas; cinsel saldırı teşkil edebilir.

Sınırlarınız ihlâl edildi mi?

Onay verdiğiniz cinsel eyleme dair bazı sınırlar da çizebilirsiniz. Cinsel bir eyleme onay vermek, daha sonra gerçekleşecek her cinsel eyleme onay verdiğiniz anlamına gelmez. Örneğin, öpüşmeyi kabul edebilirsiniz ancak parmakla dokunma gibi başka bir cinsel temas biçimini kabul etmeyebilirsiniz.

Partneriniz veya partnerlerinizden biri onay verdiğiniz cinsel eylemin ötesine geçerse onayınızı çiğnemiştir. Belirlediğiniz sınırları aşmıştır. Bu cinsel saldırı teşkil edebilir.

Belirlediğiniz sınırlar değişti mi?

Cinsel temas sırasında fikrinizi değiştirebilirsiniz.

Başlangıçta cinsel bir eyleme (örneğin penetrasyon) onay verip ancak daha sonra fikrinizi değiştirebilir ve ‘hayır’ diyebilirsiniz; verdiğiniz onayı geri alabilirsiniz. Eylem sırasında dahi ‘hayır’ diyebilirsiniz.

‘Hayır’ demenize rağmen karşı taraf durmazsa cinsel temas artık onaya dayalı değildir. Sınırınız ihlâl ediliyor demektir. Bu cinsel saldırı olarak kabul edilebilir.

Yaşadığım neye benziyor? Cinsel saldırı mı yoksa…

Aşağıda sayacağımız varsayımsal durumlar size tanıdık gelebilir ve yaşadıklarınızın cinsel saldırı olup olmadığını anlamanıza yardımcı olabilir. Bu varsayımsal durumlar toplumda yaygın birkaç senaryoyu temsil etse de tüm olabilecekleri kapsayan bir liste değildir.

Eğer cinsel saldırıya uğradığınızı düşünüyorsanız, bu düşünceniz ve deneyiminiz geçerlidir. Bundan sonra ne yapmanız gerektiğine karar vermek için bu yazıda özetlenen adımlardan yararlanabilirsiniz.

Başta ‘evet’ dedim.

‘Evet’ demek, olmasını beklediğiniz bir şeyin olmasını kabul ettiğiniz anlamına gelir. Ancak herhangi bir nedenle rahat değilseniz veya bir şeyin durmasını istiyorsanız, her zaman ‘hayır’ diyebilirsiniz.

Verdiğiniz onayı istediğiniz zaman geri alabilirsiniz. ‘Hayır’ dediğiniz her an, artık onay vermiyorsunuz demektir. Siz ‘hayır’ dedikten sonra karşı tarafın ya da tarafların yaptığı her şey cinsel saldırı olarak kabul edilebilir.

‘Hayır’ dememe rağmen ısrar etmeye devam etti ve sormayı bıraksın diye ‘evet’ dedim.

Tekrar tekrar ‘hayır’ demek ve ardından ‘evet’ demek, zorlama ya da onay inşası olarak kabul edilebilir. Bu durumda özgürce verilen bir onaydan bahsedilemez. Dolayısıyla bu şekilde gerçekleşen her cinsel temas cinsel saldırı teşkil edebilir.

Bazen insanlar söz konusu cinsel temasa önce ‘hayır’ diyebilir daha sonra fikrini özgürce değiştirip ‘evet’ diyebilir. Ancak bu, başka bir kişinin onay inşası veya baskısı olmadan verilmiş bir karar olmalıdır.

Cinsel bir eylemi yapmak istemediğimi söyledim ama karşı taraf yine de yapmaya çalıştı.

Cinsel bir eyleme ‘evet’ dediğinizde artık o eyleme dair sınır koyamayacağınızı düşünebilirsiniz ancak bu kesinlikle doğru değil. Herhangi bir cinsel temas için her zaman sınırlar belirleyebilirsiniz. Partner(ler)iniz bu sınırlara saygı göstermelidir aksi halde, onayınızı ihlâl etmiş olur.

Partneriniz yapmak istemediğinizi açıkça söylediğiniz bir şeyi yapmaya çalışırsa, bu cinsel saldırı olarak kabul edilebilir.

Ondan bir şeyi yapmayı bırakmasını istedim ama bu isteğimi görmezden geldi.

Elbette insanlar bazen kendilerini âna kaptırabilirler. Ancak birinden bir şeyi yapmayı bırakmasını isterseniz ve o bu isteğinizi yerine getirmezse onayınızı ihlâl ediyor demektir.

Sırf partneriniz istiyor diye asla bir şeye devam etmek zorunda kalmamalısınız.

İsteğinize saygı gösterilmezse, bu cinsel saldırı olarak kabul edilebilir.

Yaptığı şeyin canımı yaktığını söyledim ama yine de yapmaya devam etti.

Ağrı veya rahatsızlık hissi, birine durmasını söylemek için son derece meşru bir nedendir. Durmasını söylediğiniz halde durmuyorsa onayınızı ihlâl ediyor demektir ve bu cinsel saldırıdır.

Yüzümü yere bastırdı ya da bedenimi onay vermediğim bir pozisyonda tuttu.

Karşı taraf cinsel ilişki sırasında size karşı fiziksel güç kullanıyorsa ve siz buna onay vermediyseniz, bu cinsel saldırı teşkil edebilir.

Burada yine söylemek gerekir ki; cinsel bir eylemin ayrı ayrı her unsuruna onay verme hakkınız vardır. Eğer onay vermezseniz veya dur derseniz, diğer kişi durmalıdır. Aksi halde onayınızı ihlâl etmiş olur.

Prezervatif kullanması gerektiğini söyledim ama kullanmadı ya da benim bilgim olmadan çıkardı.

Taraflar cinsel ilişkide nelere onayı olduğunu konuşurken korunma konusuna da değinmelidir.

Kişi partnerinin korunma talebine uygun davranmazsa partnerinin onayını ihlâl etmiş olur. Prezervatif gibi bir cinsel korunma yönteminin karşı tarafın onayı olmadan çıkarılması cinsel saldırı teşkil edebilir.

Hayır demedim.

İnsanlar bazen ‘hayır’ demenin onları fiziksel olarak zarar görme tehlikesi altına sokabileceğini düşünebilir. Örneğin, fail kişinin size fiziksel zarar verebilecek bir aracı varsa kendisine herhangi bir karşı çıkma veya meydan okuma eyleminin durumu daha da kötüleştirmesinden korkabilirsiniz. Sadece özgürce ve açıkça verilen onay hakiki bir onaydır. ‘Hayır’ dememek, her cinsel temasa onay vermiş olduğunuz anlamına gelmez.

Açıkça ve özgürce ‘evet’ demediyseniz veya onayınız olmadan cinsel bir eyleme zorlandıysanız bu cinsel saldırı teşkil edebilir.

Fiziksel olarak karşı koymadım.

Bazı failler, başkasını cinsel ilişkiye girmeye zorlamak için fiziksel tehditler veya araçlar kullanır. Bu gibi durumlarda, faile fiziksel olarak karşı koymak sizi daha büyük tehlikeye sokabilir. Ancak nasıl ‘hayır’ dememek onay verdiğiniz anlamına gelmiyorsa, fiziksel olarak karşı koymamak da onay verdiğiniz anlamına gelmez.

Onay, özgürce verilen ve belirsizliğe yer bırakmayan bir ‘evet’tir. Bu kapsam dışındaki herhangi bir ‘evet’; hakiki bir onay değildir ve bu durumda yapılan herhangi bir cinsel temas cinsel saldırı teşkil edebilir.

Ne olduğunu hatırlamıyorum.

GHB (gama hidroksibütirat) gibi maddeler hafıza kaybına neden olabilir. Aşırı alkol tüketimi de hafızayı bulanıklaştırabilir.

Bunun dışında, bedenin travmatik deneyimlere, deneyimle ilgili herhangi bir anıyı bastırarak tepki verebileceğini bilmek de önemlidir.

Saldırıyı hatırlamasanız bile cinsel saldırı gerçekleşmiş olabilir.

Fiziksel bir tıbbi muayene cinsel saldırıya uğrayıp uğramadığınızı belirleyebilir. Muayeneden elde edilen herhangi bir kanıt, kolluk kuvvetlerinin sizin hafızanızdaki boşlukları doldurmanıza da yardımcı olabilir.

Uyuyordum ya da baygındım.

Uyuyorsanız ya da bilinciniz yerinde değilse onay veremezsiniz ve onay verilmeyen her türlü cinsel temas cinsel şiddettir.

Sarhoştum.

Fiili ehliyeti olmayan kişiler onay veremezler.

Birkaç bardak içki içtikten sonra onay vermek mümkün olsa da içilen her bardak sonrası onay verme kapasitenizde azalma meydana gelebilir.

Artık bilinciniz yerinde değilse veya konuşmanızda ya da hareketlerinizde tutarsızlık mevcutsa onay veremezsiniz.

Karşı taraf sarhoştu.

Alkol bir mazeret değildir. Alkol alıyor olsalar bile herkes kendi eyleminden sorumludur.

Onayınız alınmadıysa, herhangi bir cinsel ilişki cinsel saldırı teşkil edebilir.

Madde etkisi altındaydım.

Alkolde olduğu gibi, belirli uyuşturucu maddelerin etkisi altındayken de onay vermek mümkündür. Her şey o anda bilinçli bir karar verip veremeyeceğinize bağlıdır.

Eğer fiili ehliyetinizi tamamen kaybettiyseniz, onay veremezsiniz. Bu durumda karşı tarafın yaptığı herhangi bir cinsel temas cinsel saldırı teşkil edebilir.

Karşı taraf madde etkisi altındaydı. 

Karşı taraf sarhoş veya uyuşturucu madde etkisi altında da olsa eylemlerinden sorumludur. Onayınızı almadıysa, herhangi bir cinsel ilişki cinsel saldırı olarak kabul edilebilir.

Arkadaştık.

Tanıdığınız birinin cinsel saldırısına uğramış olmak hiç nadir değildir. Amerika’da yapılan bir araştırmada paylaşılan istatistiklere göre cinsel saldırıların üçte birinden fazlası hayatta kalanın tanıdığı veya arkadaşı olan biri tarafından gerçekleştiriliyor.

Tanıdığınız ve güvendiğiniz birinin bunu size nasıl yapabildiğini anlamakta zorlanabilirsiniz. Ancak, o kişiyi tanıyor olsanız bile, onayınız olmadan gerçekleştirilen herhangi bir cinsel temas cinsel saldırıdır.

İlişkimiz vardı.

Her cinsel temas öncesi karşılıklı onay verilmelidir. Sırf bir cinsel eyleme bir kez ‘evet’ demiş olmanız, gelecekte aranızda gerçekleşecek her cinsel temasa onay verdiğiniz anlamına gelmez.

Devam eden bir romantik ve/veya cinsel ilişkiye veya ilişki geçmişine sahip olmak bir onay verme şekli değildir. Bir ilişkinizin olması sadece biriyle bir tür şahsi bağınız olduğu anlamına gelir. Bir ilişkinin varlığı, karşılıklı onay verme gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Onayınız yoksa, herhangi bir cinsel temas cinsel saldırı teşkil edebilir.

Bundan sonra ne yapabilirim?
Csdestek.org web sitesinde yer alan Başvuru Süreçleri sayfasından daha fazla bilgi alabilirsiniz: https://www.csdestek.org/tr/cinsel-saldiriya-maruz-birakildim 

*Tetikleyici, travmatik bir olayın yaratmış olduğu bir tepki yapısını harekete geçiren uyaranlar olarak tanımlanabilir. Tetiklenmek; görme, işitme, tatma, koklama ya da dokunma duyularımızın uyarılmasıyla yaşamış olduğumuz travmatik bir olayı hatırlamamız, hissetmemiz ve farklı düzeylerde benzer duyguları tekrar yaşamamızı ifade eder. Tetikleyici olayın ya da nesnenin kendi içinde travmatik olması gerekmez, sadece hatırlatıcı olması yeterlidir. Örneğin belli bir ses, koku, manzara, renk, özel bir gün vs. de tetikleyici olabilir. Tetikleyici uyaranların etkisiyle travma sonrası stres bozukluğu semptomları, geri dönüşler (flashback), gerçeklik kaybı ya da kaygı ve huzursuzluk ortaya çıkabilir. Şiddet içeren anlatı ve paylaşımlarda olumsuz duyguları tetikleyebilecek, karamsar, çaresiz, mağdurlaştırıcı bir dil kullanmak yerine güçlendirici, olayı toplumsal bileşenleriyle ele alan, hak talep eden ve dayanışmayı ön plana çıkaran bir dil/yaklaşım kullanmak tetikleme/tetiklenme riskini azaltır. https://www.csdestek.org/tr/cinsel-siddet-tanimi-turleri-kavramlar 

**Türk Medeni Kanunu 10. maddeye göre: “Ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her yetişkin kişinin fiil ehliyeti vardır.” 

-Healthline’da yayınlanmış ve en son 18 Ekim 2019’da güncellenmiş bu yazının Ezgi Epifani tarafından Türkçeleştirilmiş hâlidir.